Tìm hiểu tác dụng và lợi ích của DHA cho bé: Lời khuyên từ chuyên gia

Giây phút được chờ đợi từ lâu lắm rồi đã đến, ngày con yêu chào đời! Sinh linh bé bỏng quý giá nhất cuối cùng cũng nằm trong tay của mẹ. Mẹ nhất định sẽ dành cho con sự khởi đầu tốt nhất có thể để con có bước đệm tốt trên hành trình lớn khôn sắp tới . Đầu tiên, mẹ dành cho con tình yêu bao la mà mẹ có, tiếp theo những chất dinh dưỡng cần thiết khác giúp cho con lớn khôn. Mẹ mong con sẽ mạnh khoẻ, có trí tuệ tinh anh và thật ngoan ngoãn. Đó là điều mà bà mẹ nào cũng mong muốn đúng không nào. Tuy nhiên, các mẹ có biết rằng trí tuệ tinh anh không chỉ cấu thành do gen, mà còn do các yếu tố khác, trong đó DHA là một loại dưỡng chất đặc biệt cần lưu tâm nếu các mẹ muốn nuôi dưỡng trí tuệ của trẻ nhỏ. Cùng tìm hiểu những thông tin hữu ích về DHA mà mẹ chưa biết nhé.

1. DHA là gì

DHA được viết tắt từ Docosa Hexaenoic Acid thuộc nhóm axit béo Omega-3. Axit béo Omega-3 thường được gọi là “chất béo tốt” và bao gồm 3 loại là axit alpha-linolenic (ALA), và axit eicosapentaenoic(EPA), cùng với DHA. Những chất béo này thường được tìm thấy trong các nguồn thuỷ sản như cá (cá hồi, cá ngừ, cá thu, dầu cá), tảo biển và từ một số loại hạt như hạnh nhân, óc chó, hạt điều…, dầu ô liu, sữa mẹ, sữa công thức. DHA có chức năng phòng ngừa các bệnh tim mạch, ngăn ngừa ung thư, phát triển não bộ và thị giác ở trẻ. Mặc dù cơ thể chúng ta có thể sản xuất một số DHA từ các nguồn chất béo khác, nhưng việc sản xuất này từ con người lại chưa thực sự hiệu quả và cần nguồn DHA bên ngoài từ chế độ ăn uống hoặc từ nguồn bổ sung DHA chuyên dụng để đáp ứng đủ nhu cầu khuyến nghị.

2. Lợi ích của DHA cho bé

• DHA giúp tăng cường trí thông minh

Mặc dù DHA rất quan trọng đối với mẹ và bé khi mang thai nhưng nó cũng quan trọng không kém khi em bé được chào đời. Trẻ sẽ phát triển nhanh hơn trong 12 tháng đầu đời so với bất kỳ thời điểm nào khác trong quá trình phát triển của mình. Trên thực tế, não bộ của em bé sẽ tăng gấp đôi kích thước chỉ trong năm đầu tiên, đó là lý do tại sao chúng cần rất nhiều calo và chất béo để hỗ trợ sự phát triển trí não này, trong đó DHA là yếu tố góp phần quan trọng. Trong chất xám của não, DHA  là thành phần chính cấu tạo nên, chúng chiếm khoảng 12-15% tổng lượng axit béo có trong não bộ.

DHA giúp hỗ trợ phát triển nhận thức, sức khỏe hệ thần kinh ở trẻ đủ tháng. Ngoài ra, DHA còn ảnh hưởng đến “con đường dẫn truyền thần kinh, truyền khớp thần kinh và truyền tín hiệu”, các nghiên cứu trên động vật và con người cho thấy mức độ đầy đủ của DHA trong màng tế bào thần kinh rất quan trọng đối với sự trưởng thành của tế bào hình sao ở vỏ não và sự liên kết mạch máu cũng như đối với sự hấp thu và chuyển hóa glucose ở vỏ não. Vì vậy, đừng lăn tăn gì mà bổ sung DHA cho bé ngay bạn nhé.

DHA giúp trẻ phát triển não bộ

• DHA giúp cho bé đôi mắt sáng và khoẻ mạnh

Các mẹ có biết rằng, trong các tế bào cảm quang của võng mạc chiếm tới 35-50% là DHA không? Vì vậy, chúng rất quan trọng đối với sự phát triển của mắt và các chức năng của thị giác, như tăng thị lực mắt và hệ thần kinh trung ương, vì vậy nên các bác sĩ nhi khoa và bác sĩ sơ sinh khuyên bạn nên bổ sung DHA ngay từ những ngày đầu tiên sau khi sinh.

• DHA cải thiện chức năng tâm thần vận động ở trẻ

Tình trạng DHA trong thời kỳ mang thai và trẻ sơ sinh có thể ảnh hưởng đến kết quả sau này trong cuộc sống, bao gồm cả kết quả học tập ở môn đọc và đánh vần. Thật buồn rằng, sự thiếu hụt DHA có thể dẫn đến hiệu quả nhận thức kém hơn, giảm thị lực và các vấn đề về trí nhớ ở cả trẻ em và người lớn. Trong giai đoạn phát triển quan trọng từ sơ sinh đến hai tuổi, việc bổ sung đủ DHA cho bé là rất quan trọng - đặc biệt đối với những gia đình nuôi con hoàn toàn bằng sữa công thức.

3. Thời điểm tốt nhất để bắt đầu bổ sung DHA cho bé

• Thời điểm bổ sung DHA cho bé

Các bác sĩ nhi khoa dựa trên khuyến nghị của Cơ quan An toàn Thực phẩm Châu Âu (EFSA- European Food Safety Authority), khuyến nghị rằng nên bổ sung 100mg axit béo omega-3 DHA hàng ngày cho bé, từ sơ sinh đến 2 tuổi.

Liều khuyến cáo hàng ngày cho trẻ sơ sinh 100mg là ngưỡng đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng axit béo omega-3 DHA góp phần vào sự tăng trưởng và phát triển lành mạnh của trẻ, làm giảm hơn nguy cơ phát triển các bệnh khác nhau trong thời niên thiếu và sau này trong cuộc sống.

• Bổ sung DHA ngay từ giai đoạn chuẩn bị mang bầu

- Ngoài quan trọng đối với trẻ em thì đối với phụ nữ mang thai, việc bổ sung DHA cũng cực kì là cần thiết, các mẹ có thấy là những viên loại bổ bầu tổng hợp đều có thêm viên dầu cá chứa nhiều DHA đúng không ạ. Việc bổ sung DHA với lượng thích hợp (600-800mg DHA mỗi ngày) đã được chứng minh là làm giảm nguy cơ sinh non tới 60%. Phụ nữ mang thai có thể bổ sung chế độ ăn uống giàu DHA (từ các loại cá hoặc quả hạt) mỗi ngày khoảng 300mg DHA để cung đảm bảo cung cấp đủ nhu cầu cần thiết cho thai nhi ngay từ giai đoạn bào thai.

- Lý tưởng nhất là bạn nên bắt đầu dùng vitamin dành cho bà bầu có chứa DHA ít nhất 3 tháng trước khi mang thai nếu bạn đang có kế hoạch muốn sinh em bé. Còn không, thì hãy bắt đầu bổ sung DHA ngay khi que thử thai hiện hai vạch cũng chưa quá muộn bạn nhé.

- Ngoài ra, thời điểm hệ thần kinh và võng mạc của thai nhi phát triển nhanh nhất xảy ra vào nửa sau của thai kỳ, chủ yếu là trong ba tháng cuối. Trên cơ sở đó, việc bổ sung vào chế độ ăn của bà mẹ sau này trong thai kỳ các axit béo omega-3, đặc biệt là DHA, được cho là đặc biệt quan trọng. Khuyến khích các chị em những tháng cuối thai kỳ nên ăn bổ sung thêm nhiều loại cá (đặc biệt là các loại cá béo như cá hồi, cá basa…) và uống thêm các loại sữa công thức có bổ sung DHA để giúp con vừa tăng nhanh về cân nặng, vừa phát triển hệ thần kinh và thị lực cho con đầy đủ nhé.

Tham khảo thêm:

• Tác dụng và liều lượng sử dụng vitamin D3 K2 cho trẻ: Lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng
• Tìm hiểu loại canxi tốt nhất cho giai đoạn tuổi dậy thì

4. Có nên bổ sung DHA cho bé? Một năm bổ sung DHA cho bé mấy lần?

• Bổ sung DHA là rất cần thiết cho bé

Các chuyên gia hàng đầu khuyến cáo trẻ dưới 24 tháng tuổi nên bổ sung tối thiểu 100mg DHA mỗi ngày để hỗ trợ sự phát triển trí não khỏe mạnh. Hiệp hội Nhi khoa Mỹ (AAP- American Academy of Pediatrics) khuyến nghị trẻ sơ sinh nên uống 500-700ml sữa công thức hoặc sữa mẹ mỗi ngày để đảm bảo đủ nhu cầu DHA. Do đó, sữa công thức phải bao gồm ít nhất 20mg DHA mỗi khẩu phần để đạt tiêu chuẩn 100mg DHA hàng ngày cho tất cả trẻ sơ sinh, dù trẻ bú mẹ thì vẫn nên bổ sung thêm cả sữa công thức nữa nhé.

• Kết hợp thực phẩm giàu DHA

Các mẹ nên kết hợp nhiều loại thực phẩm đa dạng để con bạn có thể nhận được DHA từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm từ sữa bột dành cho trẻ sơ sinh, sữa mẹ, thức ăn đặc hoặc từ thực phẩm bổ sung. Bổ sung thực phẩm giàu DHA vào chế độ ăn của bé là cách tốt nhất để tối đa hóa lợi ích và giảm nguy cơ thiếu hụt.

• Một năm nên bổ sung DHA cho bé bao nhiêu lần?

- Một liệu trình bổ sung DHA cho bé lý tưởng là 2 - 3 lần một năm, mỗi lần từ 1 - 2 tháng. Mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia và bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo an toàn cho bé.

- Tổ chức UNICEF khuyến cáo nên cung cấp DHA cho trẻ sơ sinh trong suốt 1000 ngày vàng đầu tiên của trẻ (từ lúc là thai nhi cho đến 24 tháng tuổi).

5. Nguyên tắc bổ sung DHA giúp phát triển trí não của bé

• Nguồn bổ sung DHA cho bé

Các nguồn thực phẩm tốt nhất của DHA là từ các loại cá béo như: cá hồi, cá ngừ tươi, cá basa, cá thu và cá mòi. Người ta nhận thấy rằng lượng tiêu thụ thông thường của những thực phẩm này ở trẻ em trên toàn thế giới là thấp, đó là lý do tại sao xuất hiện nhiều loại thực phẩm bổ sung chất béo Omega-3. DHA được tìm thấy trong dầu cá là nguồn thực phẩm tốt nhất cung cấp chất béo omega 3 và cực kỳ quan trọng cho sự phát triển trí não.

Để đảm bảo cung cấp đủ DHA cho bé cần ăn cá ít nhất 2 lần/tuần. Nếu ba mẹ không cho con ăn cá thường xuyên hoặc bé không thích ăn cá thì ba mẹ nên bổ sung thêm dầu cá hoặc dầu chiết xuất từ tảo biển cho con. Tuy nhiên, hãy đảm bảo rằng bất kỳ thực phẩm bổ sung nào mẹ chọn cho con không nên chứa đường và hương vị nhân tạo, hương vị nguyên bản và thuần khiết vẫn là lựa chọn nên ưu tiên hàng đầu nhé.

• Hàm lượng bổ sung DHA cho mỗi lứa tuổi

- Với trẻ từ sơ sinh- 1 tuổi liều khuyến nghị tối thiểu là 100mg/ ngày và kết hợp bổ sung từ nguồn sữa hàng ngày.

- Với trẻ ở độ tuổi 1 - 6 tuổi khi trí não đang phát triển mạnh mẽ thì DHA rất quan trọng, cơ thể cần đến 200 – 250mg 1 ngày và cũng nên kết hợp bổ sung với nguồn sữa.  

- Khi trẻ bước vào giai đoạn học tập, não bộ cần đủ DHA để hoạt động tiếp thu kiến thức, sáng tạo và tư duy.

Buổi sáng thức dậy là thời điểm thích hợp nhất để cha mẹ bổ sung DHA cho bé. Bởi đây là lúc cơ thể tràn đầy năng lượng và các cơ quan trong cơ thể hoạt động tốt nhất, một bữa ăn sáng có dầu mỡ giúp hấp thu DHA một cách tốt nhất. Bên cạnh đó vào buổi tối, bổ sung lượng DHA cần thiết sẽ giúp cả trẻ có giấc ngủ ngon và sâu. Tuy nhiên, không nên lạm dụng và bổ sung quá nhiều dễ gây đầy bụng, rối loạn tiêu hóa, khó ngủ cho trẻ.

• Một số lưu ý khác khi dùng DHA cho bé

- Sử dụng đúng theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc tờ hướng dẫn sử dụng có bên trong hộp sản phẩm. Không nên chủ quan mà ba mẹ tự ý tăng hoặc giảm liều, điều này rất nguy hiểm cho trẻ.

- Những tác dụng phụ rất hiếm gặp khi dùng viên uống bổ sung DHA cho bé như bị dị ứng, khó thở, sưng mặt, đau lưỡi, tim đập nhanh, đau thắt ngực, phát ban, cổ họng sốt ớn lạnh,... Khi gặp những triệu chứng này cha mẹ cần ngay lập tức cho trẻ đến thăm khám tại các cơ sở y tế.

- Bảo quản DHA ở nơi thoáng mát, tránh ánh sáng chiếu trực tiếp, tránh dùng đồ đã quá hạn sử dụng.

6. Nguồn DHA tự nhiên và DHA từ thực phẩm bổ sung

Thực phẩm bổ sung DHA cho bé

• Thực phẩm tự nhiên giàu DHA

- Các loại cá béo

Các loại cá béo như cá hồi, cá mòi, cá trích đều là những thực phẩm giàu DHA cho bé mà mẹ nên bổ sung vào thực đơn. Không chỉ có DHA, các loại cá này còn chứa nhiều EFA tốt cho quá trình phát triển trí não, tăng nhận thức và khả năng ghi nhớ của trẻ. Mỗi tuần mẹ nên cho bé ăn các món từ cá như cháo cá, cá áp chảo, cá hồi sốt cam, bánh cá... để thực đơn của con thêm đa dạng phong phú nhé.

- Hải sản

Những loại hải sản như tôm, cua, mực,... cũng chứa nhiều DHA tốt cho sự phát triển não bộ của trẻ. Mẹ có thể chế biến hải sản thành các món cháo, súp, xào, canh,... để cho bé thưởng thức. Lưu ý, mẹ chỉ nên cho bé ăn 1 - 2 bữa hải sản mỗi tuần, đồng thời phải lựa chọn hải sản tươi ngon và nấu chín kỹ để tránh gây ra ngộ độc.

- Rau có màu xanh đậm

Bông cải xanh, cải bó xôi, bắp cải, rau ngót,... là những thực phẩm bổ sung DHA cho trẻ hiệu quả. Bởi, các loại rau xanh đậm này chứa nhiều DHA, folate, vitamin E, vitamin K rất tốt cho sự phát triển não bộ và cải thiện miễn dịch. Mẹ có thể chế biến các loại rau thành các món canh, súp, xào, cháo,... cho bé ăn mỗi ngày.

- Các loại hạt

Các loại hạt (óc chó, hạt lanh, hạnh nhân, hạt điều,...) chứa nhiều DHA cùng chất chống oxy hóa, protein hỗ trợ não bộ của trẻ hoạt động khỏe mạnh và tăng trí thông minh. Đối với các loại hạt này, mẹ có thể chế biến các món như, cháo yến mạch, các loại hạt mix sữa chua...

- Lòng đỏ trứng gà

Lòng đỏ trứng gà rất giàu DHA kết hợp cùng các chất như choline, protein, vitamin B12 giúp trẻ phát triển trí não, tư duy nhạy bén và tăng chỉ số thông minh. Một số món ăn mẹ có thể chế biến như lòng đỏ trứng cuộn phô mai, các loại bánh có thêm lòng đỏ trứng vừa ngon vừa bổ dưỡng. Ngoài ra, ba mẹ đã biết trứng gà là một loại protein hoàn chỉnh và cân bằng bậc nhất chưa, vừa rẻ, vừa phổ biến mà lại rất có “võ” đúng không nào.

- Sữa chua

Sữa chua cung cấp hàm lượng lớn DHA góp phần tăng cường sự phát triển trí não và khả năng nhận thức của trẻ. Ngoài ra, các lợi khuẩn trong sữa chua còn giúp chuyển hóa đường lactose thành axit lactic, giúp trẻ hấp thu các dưỡng chất tốt hơn. Bà mẹ nên tập cho trẻ ăn sữa chua khi con bắt đầu 6 tháng tuổi. Mẹ có thể cho trẻ ăn sữa chua nguyên chất hoặc kết hợp cùng các loại trái cây, các loại hạt (với trẻ lớn có khả năng nhai nuốt thức ăn rắn) để tăng hương vị.

- Dầu ăn

Dầu ăn là một trong các sản phẩm bổ sung DHA cho bé hiệu quả được nhiều mẹ bỉm sữa áp dụng. Sử dụng dầu ăn đúng cách giúp tăng khả năng ghi nhớ và thúc đẩy sự phát triển não bộ ở trẻ. Theo đó, các loại dầu tốt cho sức khỏe của trẻ mà mẹ nên thêm vào thực đơn gồm dầu ô liu, dầu hướng dương, dầu hạt cải, dầu đậu nành, dầu hạt lanh. Các mẹ có thể dùng dầu để chiên xào thức ăn cho trẻ, hoặc cho trực tiếp vào cháo khi cháo còn ấm nóng nhé. Ngoài bổ sung DHA thì dầu ăn còn là một chất giúp cháo sánh quyện hơn và giúp trẻ tăng cân hiệu quả nữa đó.

• DHA trong thực phẩm bổ sung

Ngoài nguồn DHA tự nhiên có trong thực phẩm, thì mẹ cũng có thể bổ sung thêm DHA từ các thực phẩm bổ sung nữa nhé. DHA trong thực phẩm bổ sung được chiết xuất từ một số nguồn nguyên liệu sau đây:

- DHA chiết xuất từ tảo biển

Tảo là một trong những sinh vật quang hợp trên biển phong phú nhất xung quanh chúng ta, ngoài việc cung cấp giá trị dinh dưỡng cao như các chất hữu cơ, vitamin và chất khoáng thì vi tảo còn cung cấp một lượng lớn DHA và EPA, do vậy chúng được dùng rất nhiều trong ngành công nghiệp thực phẩm. DHA từ tảo là nguồn DHA mang tính ổn định cao, có độ tinh khiết cao hơn 4 lần so với dầu cá và cao cấp nhất trong các nguồn cung cấp DHA. DHA từ tảo không mùi, nên dễ dàng chiều lòng cả với những trẻ khó tính nhất.

- DHA chiết xuất từ cá

DHA từ cá thường được chiết xuất từ các loại cá biển giàu chất béo như cá hồi, cá cơm, cá trích, DHA từ cá tương đối dễ hấp thu, DHA từ cá được đánh giá là cao cấp và bao giờ cũng đắt đỏ hơn DHA từ thực vật vì nó có nguồn nguyên liệu khó kiếm hơn. Đặc biệt DHA từ cá có cấu tạo là các chuỗi acid béo dài tạo ra hiệu quả nhanh hơn cho người dùng. Tuy nhiên vì chiết xuất từ cá, đặc biệt là cá biển nên dù ít hay nhiều thì những loại DHA này cũng có mùi tanh, có thể gây nên những phản ứng khó chịu khi cho trẻ nhỏ uống.

Vì những sự khác biệt trên, người tiêu dùng chắc hẳn đã có lựa chọn cho riêng mình. Nếu muốn các sản phẩm DHA giàu chuỗi acid béo thì chọn DHA từ cá, nhất là các sản phẩm được chiết xuất từ cá béo như cá cơm, cá hồi... Còn với những trẻ có cơ địa dị ứng với hải sản hoặc không thích mùi tanh của cá thì có thể lựa chọn DHA từ thực vật.

Hy vọng sau bài viết, các mẹ có thể biết dưỡng chất DHA có trong thực phẩm nào, chọn DHA cho bé từ nguồn nào là tốt nhất. Mẹ nên tăng cường bổ sung các loại thực phẩm này trong thực đơn hàng ngày của trẻ để giúp con ngày càng thông minh và phát triển toàn diện nhé!

 Xem thêm:

• Curcumin là gì? Tác dụng của Curcumin lên sức khỏe như thế nào?
• Tinh chất nghệ Nano Curcumin - cho sức khỏe vàng
• Sức khỏe và sắc đẹp
• Sản phẩm
• Tinh bột nghệ